Asgari geçim indirimi dahil 1.300 TL yapılan asgari ücretten sonra devlet desteğinin nasıl olacağı konusu işverenler tarafından heyecanla beklenmekteydi. 6661 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 17. Maddesi ile 5510 sayılı Kanuna geçici 68. Madde eklenmesi ile devlet desteği kanunlaştı. Ardından 10.02.2016 tarihinde yayımlanan 2016-4 sayılı genelge ile Sosyal Güvenlik Kurumu konuya açılık getirmiştir.
Uygulama iki şekilde açıklanabilir:
1- 01.01.2016 TARİHİNDEN ÖNCE TESCİL EDİLMİŞ OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞLEMLER
Anılan madde ile sigortalı (5510 sayılı Kanun 4-a) çalışanlarını, tüm sigorta kolundan bildiren işverenler devlet desteğinden yararlanacaklardır. İşverenlerce 2015 yılının aynı ayına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde prime esas günlük kazancı 85 TL ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2016 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısı kadar destekten yararlanacaklardır. Örnek olarak 2015 Ocak ayında 1 nolu belge türünden 10 sigortalı bildiren işveren 275 gün prim yatırmışsa ve günlük prime esas kazancı 85 TL veya altında bildirildiğini varsayarsak; 2016 Ocak ayında aynı şartlardaki sigortalıları için 275 gün x 3,33 TL’den 915,75 TL devlet desteğinden yararlanacaktır. Eğer 2016 Ocak ayında 300 gün prim olsaydı sadece 275 gün kadar devlet desteğinden faydalanabilecektir.
Emekli olarak kuruma bildirilenler devlet desteğinden yararlanamayacaktır.
2- 01.01.2016 TARİHİNDEN SONRA TESCİL EDİLMİŞ OLAN İŞYERLERİNE İLİŞKİN İŞLEMLER
2016 yılı içinde ilk defa bu kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin prim ödeme gün sayısının 3,33 TL ile çarpımı sonucu bulunacak tutar kadar, bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve Hazinece karşılanır. Örneğin tüm sigorta kollarından Şubat 2016 döneminde günlük kazancı 50 TL olan her bir işçinin aylık pirim ödeme gün sayısı 30 gün ise yararlanacağı devlet desteği 30 x 3,33 = 99,90 tl olacaktır.
Öte yandan, uygulama işsizlik sigortası primleri hariç yapılacağından, işsizlik sigortasına ait sigortalı ve işveren primleri bu destek kapsamında karşılanmayacaktır. Ayrıca 2016 yılı Ocak ila Aralık dönemlerine ilişkin yasal süresi dışında Sosoyal Güvenlik Kurumuna verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar için bu madde hükümleri uygulanmaz.
ÖZELLİKLİ DURUMLAR
1- Örneğin 2015 Ocak ve Şubat aylarında, işyerinde sadece bir işçinin çalıştığını ve bu işçinin de raporlu olması nedeniyle 0 gün ve 0 kazanç bildirilmiş olduğu varsayıldığında, 2016 yılı Ocak ve Şubat ayları için verilecek destek hesabında 2015 yılının ilk bildirim yapılan mesela 2015/ Nisan ayı APHB deki gün sayısı esas alınacaktır.
2- 2015 yılında sıfır bildirilen aylarda ilk bildirimin yapıldığı gün sayısı kadar 2016 yılında devlet desteğinden yararlanılacaktır.
3- 2015 yılından önce işyeri açılmış fakat Kuruma hiç bildirim yapılmamış ise 2016 yılı her cari dönemi için bildirilen gün sayısının günlük 3,33 TL ile çarpılması suretiyle bulunacak olan destek tutarından yararlandırılacaktır.
DESTEKTEN YARARLANILACAK PRİM ÖDEME GÜN SAYISININ HESAPLANMASI VE UYGULAMASI
2016 yılının esas alınacak ilgili ayında, yasal süresinde verilen veya re’sen düzenlenen asıl, ek belgelerin toplamından iptal nitelikteki belgelerdeki gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. Belge türleri: 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37’dir. Ayrıntılı bilgi için genelge EK-1’e bakılabilir.
Destek sağlanacak indirim tutarı ilgili ayda verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki prim ödeme gün sayısının 3,33 TL tutarı ile çarpımı suretiyle hesaplanacaktır.
İlgili ay için verilecek aylık prim ve hizmet belgesindeki prim ödeme gün sayısının 3,33 TL rakamı ile çarpımı suretiyle hesaplanan destek tutarı, takip eden ayda doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir. Bu nedenle 2016 Ocak ayında çalıştırılan sigortalılardan dolayı verilecek olan Hazine desteği de 2016 Şubat ayına ilişkin prim borçlarından mahsup edilecektir. Dolayısıyla mahsuplaşma işlemi 2016 Mart ayında yapılacaktır.
Bu Kanunda öngörülen asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerden başvuru şartı aranmayacak olup, aşağıdaki şartları taşıyan işverenler, Kanun hükümlerinden herhangi bir işlem yapmaksızın yararlanacaklardır.
Destekten Yararlanabilmek için;
1- 2016 yılına ait aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresinde verilmesi gerekmektedir.
2- İşverenin, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir.
3- Eğer borç varsa ve söz konusu borcun 6183 Sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre taksitlendirilmiş olması lazımdır.
4- Çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmemesi veya bildirdiği sigortalıları fiilen çalıştırmaması durumunda devlet desteğinden yaralanamaz.
Devlet desteğinin işverenlerimize gerekli şartları taşıdıkları takdirde ciddi maliyet faydası sağlayacağı açıktır. Ancak her uygulamada olduğu gibi şartlar anlaşılmaz ve ayrıntılarla boğulmuştur. Daha anlaşılır mevzuatlar hazırlanması dileklerimle.