“Sürücünün park ettiği TIR’ın freni boşaldı ve önce minibüse ve sonra yoldan geçen yayaya , ardından park halindeki TIR’a çarparak durabildi. Yaya yaşamını yitirdi. Kazaya sürücünün el frenini çekmemesi sonucu, TIR freninin boşalmasının neden olduğu bildirildi.” Kocaeli 1.11.’11
“Park halindeki tuğla yüklü TIR, freni boşalınca ekmek fırınına girdi. TIR’ın fren havasının boşaldığı iddia edildi” Manisa Demirci 21.10.2010
“Freni boşalan TIR park halindeki 7 araca çarptıktan sonra durabildi. Vatandaşlar TIR’ın frenin boşaldığını iddia ederek TIR sürücüsünün peşinden koştuğunu ifade ettiler”. Ankara 30.5.2011
“Park halindeyken fren arızası nedeniyle kaymaya başlayan kum yüklü TIR, bir otomobil ve motosiklete çarptıktan sonra bariyerleri aşarak yaklaşık 10 metre yükseklikten tünel çıkışına uçtu”. İstanbul Maltepe 14.3.2012
Freni boşalan TIR, öğle namazını bekleyen yaşlı adamın ayaklarını ezdi. Ankara Altındağ 22.7.’12
Fabrikanın bahçesinde park halinde bulunan aracın üzerine, yine park halindeyken frenlerinin boşalması nedeniyle TIR uçtu. Kocaeli Derince 16.4.2013
İster istemez akıllara şu soru gelmektedir : ” TIR Park Freni boşalır mı?”
” TIR Park Freni boşalır mı?”
Sorunun yanıtını vermeden önce üç sorunun yanıtını vermek gereklidir: – Park Freni nedir ? – Kamyon ile Çekici Park Freni arasındaki fark nedir? – Römork Park Freni nedir ve ne zaman kullanılmalıdır?
Park Freni; (TFS Tesbit Fren Sistemi veya El Freni de denir) motorlu aracı veya römorku belli bir eğimde ve tamamen mekanik olarak hareketsiz tutabilen fren sistemidir.
Kamyon Park Freni; Azami Yüklü Ağırlığındaki (AYA) kamyonu en az % 18’lik bir eğimde tamamen mekanik olarak hareketsiz tutabilmelidir. Kamyonun El Fren Kolu çekildiğinde kamyonun Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girer.
Çekici Park Freni; sadece çekiciyi mekanik olarak frenleyerek Azami Katar Ağırlığındaki (AKA) Çekici ve Römorku (40t) en az %12’lik bir eğimde hareketsiz tutabilmelidir. Çekicinin El Fren Kolu çekildiğinde çekicinin Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girerken, römork havalı fren yapar. Çekicinin Park Freni çekildiğinde , çekicideki Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yayları kırılmadığı sürece mekanik olarak aracı sabitlerken, römorkun fren sistemindeki basınç , hava kaçağına bağlı olarak, zamanla düşecek ve römork freni bırakacaktır. Çekicinin El Fren Valfi çekildikten sonra “Test Konumu”na alınarak römorkun havalı freni “test” amaçlı iptal edilir ve katarın sadece çekicinin Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları ile hareketsiz kalıp kalmadığı denenir.
Römork Park Freni; Azami Yüklü Ağırlığındaki (AYA) römorku en az % 18’lik bir eğimde tamamen mekanik olarak hareketsiz tutabilmelidir. Römorkun üzerindeki Römork Park Fren Kolu çekildiğinde römorkun Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girer. Bu frenin sadece römorkun çekiciden ayrıldığı durumlarda kullanılması gerektiği yanlış bilgidir, çekici ve römork bir arada iken yokuşta araç park edileceğinde de kullanılmalıdır. Römork Park freninin % 18 eğimde yüklü römorku hareketsiz tutabilmesi için üç dingilli bir yarı römorkun en az iki dingilinde ve en az dört adet Çiftli (imdatlı) fren körüğü olması gereklidir.
Park Freni çekildiğinde en az %18 eğimde aracı mekanik olarak sabitleme şartını; – Azami Yüklü Ağırlığındaki (AYA) kamyon için; Kamyon Park Freni tek başına sağlarken, – Azami Katar Ağırlığındaki (AKA) Çekici ve Römork için; ancak Çekici Park Freni ve Römork Park Freni birlikte kullanılırsa sağlamaktadır.
” TIR Park Freni boşalır mı?” Bu sorunun , şartlara bağlı olarak, birden fazla yanıtı vardır: – Hayır; eğer Çekici Park Freni “Test Konumu” ve Römork Park Freni kullanılırsa , – Belki ; eğer sadece Çekici Park Freni çekilerek katar park edilirse (kamyon gibi), – Belki ; eğer Çekici Park Freni ve Römork Park Freni birlikte kullanılmasına karşın, yarı-römorkta 4 yerine sadece 2 adet Çiftli (İmdatlı) Körük varsa, – Evet ; eğer Çekici Park Freni çekildikten sonra “Test Konumu” na getirilip çekicinin freninin tek başına yetersiz olduğu görülmesine karşın araç park edilirse.
Kamyondan çekiciye geçiş yapan, bu sırada tamamlayıcı bir eğitim almayan , sürücülerin çekicinin el frenini kamyonun el freni gibi kullanması “TIR Park Freni Boşalması” sorununu ve üzücü kazaları doğurmuştur. Bu kazalar önlenmelidir ve de önlenebilir..
“TIR Park Freni boşalması” nasıl olur ? – Sürücü yokuşta çekici el frenini çeker ve “Test Konumu”na almadan araçtan iner, – Çekicinin El Freni çekildiğinde çekicinin Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girerken, römork havalı fren yapar, – Çekicideki Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısmı çekiciyi mekanik olarak tesbit eder, – Römorkun havalı fren sistemindeki basınç , hava kaçağının derecesine bağlı olarak, zamanla düşer ve römorkun havalı freni zayıflar, – Römorktaki hava kaçağı sürerken, Çiftli (imdatlı) Fren Körükleri olsa bile, bu körüklerin yaylı kısımları, Römork Park Freni çekilmeden, kendiliğinden devreye girmez, – Römork freni iyice zayıflar , bu sırada katarı (40t) çekicinin park freni tutmaya çalışmaktadır; J eğer çekicinin park freni o yük ve eğimde “römork havalı freni boşalmış” katarı yokuş aşağı tutabilecek düzeydeyse, katar kaymaz, L eğer çekicinin park freni o yük ve eğimde “römork havalı freni boşalmış” katarı yokuş aşağı tutabilecek düzeyde değilse, katar yokuş aşağı kaymaya başlar ve “TIR Park Freni boşalması” olur.
“TIR Park Freni boşalması” nasıl önlenir ? – Sürücü yokuşta Çekici El Frenini çeker ve “Test Konumu” na alır, bu kontrol sırasında ; J katar yokuş aşağı sabitlenemiyorsa araçtan inmez ve park için daha başka bir yer arar, J katar yokuş aşağı sabitlenebiliyorsa araçtan inerek Römork Park Fren düğmesini çeker, – Çekicinin El Freni çekildiğinde çekicinin Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girer, – Römork Park Freni çekildikten sonra römorkun Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yaylı kısımları devreye girer, – Çekici ve römorkdaki Çiftli (imdatlı) fren körüklerinin yayları kırılmadığı sürece katar mekanik olarak tesbit edilir, – Römork Park Freninin yeterli olabilmesi için üç dingilli Yarı-Römork üzerinde, en az dört adet Çiftli (imdatlı) Fren Körüğü ve çalışır durumda otomatik fren cırcırları olmalıdır,
